Arthur Lemm over mededogen over
ARthur lemm die vertelt dat het niet een kwestie is van humor of satire
Ik ben fan van Zondag met Lubach en De Correspondent maar vraag me sinds Trump sterk af of dit soort rationele grappen en analyses zullen voorkomen dat de PVV de grootste partij wordt. De irrationaliteit van populisten als Trump en Wilders is voor hun aanhangers geen zwakte, maar een kracht. De ‘contra-Verlichting’, zoals essayist Bas Heijne deze beweging noemt, speelt in op een reëel gevoel van onbehagen en deze ontevredenen kan het niets schelen of dat onbehagen weerlegd wordt met argumenten of onderzoek. Sterker nog, dat zijn voor hen elitaire middelen die een ander gevoel, dat van uitsluiting, bevestigen.
„Waarschijnlijk hebben veel mensen het gewoon kut. En als je het zelf kut hebt, dan wil je helemaal niet dat iemand anders het fijn heeft”, zei cabaretier Theo Maassen al in zijn programma Functioneel Naakt (2001).
Het enige wat hielp, was dat beeld veranderen, door een praatje, grapjes, gedeelde ervaringen. Er bestaat namelijk ook zoiets als een irrationele waarheid: een diepgevoelde overtuiging, die niet met feiten kan worden aangetoond.
Of zoals de Israëlische schrijver Etgar Keret zei: „Toen ik mijn vrouw voor het eerst kuste, voelde het alsof ik wegzweefde. Ik wist dat dat wetenschappelijk gezien onmogelijk was, maar zo voelde het.”
Dat is misschien wel wat er mist in al die analyses: mededogen. „Inderdaad, hoe kun je zo denken?” – zo gemakkelijk komen we er niet vanaf. Hopelijk heb ik het mis – Lubachs filmpje werd dankzij Dumpert ook buiten de VPRO-bubbel gedeeld, op een brug in Venlo verscheen de graffititekst ‘Hoe dan, Geert?’.
Ik juich graag weer mee en zou willen dat al die grappen en analyses iets veranderen. Maar ik vermoed dat de meeste PVV-stemmers niet in realisme geïnteresseerd zijn, en dat dit soort analyses ze zelfs nog wanhopiger en bozer maken.
Arthur Lemm over mededogen over 
